Niewydolność nerek

Niewydolność nerek – co to jest?

Niewydolność jest stanem, kiedy nerki nie są w stanie prawidłowo spełniać swoich naczelnych związanych z filtracją krwi i usuwaniem z niej zbędnych produktów przemiany materii, a także wchłanianiem zwrotnym wody czy składników mineralnych. Niewydolność nerek dzieli się na ostrą i przewlekłą.

Ostra niewydolność nerek wiąże się z szybkim i znacznym pogorszeniem funkcji tych narządów, co może zagrażać zdrowiu i życiu. Jednocześnie przy odpowiedniej i szybkiej reakcji możliwe jest przywrócenie funkcji nerek, choć u wielu osób dochodzi do trwałych uszkodzeń

Natomiast o przewlekłej niewydolności nerek mowa w sytuacji, gdy stan uszkodzenia nerek utrzymuje się powyżej 3 miesięcy. Problemem stanowi fakt, że początek choroby jest utajony, co odsuwa w czasie postawienie diagnozy i wdrożenie leczenia.

Przyczyny niewydolności nerek

Ostra niewydolność nerek: niedrożność w obrębie dróg moczowych spowodowana kamicą lub guzem nowotworowym, silna biegunka czy wymioty, zmniejszenie objętości krwi wskutek krwotoku, biegunki, wymiotów czy oparzeń; spadek ciśnienia krwi w związku z ciężką niewydolnością serca, uszkodzenia kłębuszków czy cewek nerkowych poprzez działanie czynników toksycznych (niektóre leki, mieszanki ziołowe nieznanego pochodzenia, alkohol metylowy), rabdomioliza (uszkodzenie mięśni), ostre śródmiąższowe zapalenie nerek, zespół hemolityczno-mocznicowy, zakrzepowa plamica małopłytkowa.

Przewlekła niewydolność nerek: nefropatia cukrzycowa (powikłany przebieg cukrzycy), kłębuszkowe zapalenie nerek, uszkodzenia zachodzące w związku ze zmianami miażdżycowymi i wskutek niewyrównanego nadciśnienia tętniczego, śródmiąższowe choroby nerek, wielotorbielowate zwyrodnienie nerek. U dzieci przewlekła niewydolność jest efektem wrodzonych lub nabytych wad układu moczowego.

Niewydolność nerek – objawy

Objawy ostrej niewydolności nerek zazwyczaj są powiązane ze stanem, który do tej niewydolności doprowadził. Lista symptomów obejmuje:

• biegunki,
  
• wymioty i nudności,
  
• osłabienie,
  
• zaburzenia świadomości, splątanie,
  
• drżenie mięśniowe,
  
• duszności,
  
• wysokie ciśnienie krwi,
  
• obrzęk płuc,
  
• zaburzenia rytmu serca,
  
• zmiany w objętości wydalanego moczu.
  
  

W przewlekłej niewydolności nerek można zaobserwować:

• białkomocz,
  
• krwiomocz,
  
• obrzęki,
  
• wysokie ciśnienie krwi,
  
• pogorszenie pracy serca (zadyszka, duszność),
  
• częste oddawanie moczu (zwłaszcza w nocy), a jednoczesne zmniejszenie ilości tego moczu,
  
• osłabienie,
  
• spadek masy ciała,
  
• zaburzenia smaku,
  
• krwawienia z przewodu pokarmowego,
  
• niedokrwistość,
  
• zaburzenia miesiączkowania.
  
  

Leczenie niewydolności nerek

Ostra niewydolność nerek wymaga możliwie szybkiej interwencji lekarskiej. Kluczowe jest znalezienie przyczyny wystąpienia niewydolności narządu, aby móc zaordynować odpowiednią terapię. Konieczne jest wyeliminowanie leków, które toksycznie mogą działać na nerki a dawki innych należy dostosować do aktualnych możliwości filtracyjnych nerek. U wielu pacjentów niezbędne jest wdrożenie leczenia nerkozastępczego, aż do podjęcia przez nerki swojej czynności. Gdy dochodzi do bezmoczu, taka terapia jest wdrażana stosunkowo szybko.

Natomiast w przypadku przewlekłej niewydolności nerek, która postępuje z biegiem czasu, ale nie w tak gwałtowny sposób, jak w przypadku postaci ostrej, ważny etapem jest objęcie pacjenta stałą opieką nefrologiczną.

W przypadku przewlekłej niewydolności istotne jest również leczenie przyczyny, czyli stanu, który doprowadził do utrzymującego się uszkodzenia nerek. To umożliwia kontrolowanie przebiegu choroby i ograniczanie jej postępu. Działania te obejmują: leczenie nadciśnienia, redukcję masy ciała (jeśli występuje otyłość), unikanie stosowania leków mających negatywny wpływ na nerki czy leczenie niedokrwistości. Konieczne są również modyfikacje dietetyczne, np. zmniejszenie spożycia soli, a gdy stopień uszkodzenia jest znaczny, ograniczenie podaży białek czy produktów bogatych w fosfor.

Istotne jest również to, by pacjent z przewlekłą niewydolnością nerek regularnie zgłaszał się na konsultacje z nefrologiem, aby w przypadku postępu choroby, możliwie najszybciej skorygować plan leczenia.