Zakrzepica żylna

Przyczyny zakrzepicy żylnej

Wymienia się wiele czynników przyczyniających do rozwoju choroby zakrzepowo-zatorowej. Zespół tych czynników bywa nazywany triadą Virchowa, która obejmuje: zastój krwi, nieprawidłowości w morfologii (nadmierna krzepliwości krwi) i zaburzenia w budowie ściany naczynia, które mogą mieć podłoże związane z nadmiernym rozwojem blaszki miażdżycowej.

Czynnikami ryzyka są również:

• wiek powyżej 40 lat,
  
• unieruchomienie (np. po złamaniu, urazie, operacji, ale też wynikające z ogólnego słabego stanu zdrowia),
  
• nowotwory złośliwe,
  
• przebyta operacja,
  
• wielogodzinna podróż, podczas której możliwości przemieszczania się są ograniczone,
  
• zaawansowana niewydolność serca,
  
• okres ciąży oraz połogu,
  
• przyjmowanie doustnych środków antykoncepcyjnych,
  
• chorowanie na czerwienicę prawdziwą,
  
• nadpłytkowość,
  
• nabyte trombofilie,
  
• otyłość,
  
• żylaki kończyn dolnych,
  
• udar mózgu,
  
• zastoinowa niewydolność krążenia,
  
• złamania miednicy i kości długich kończyn dolnych,
  
• hiperhomocysteinemia,
  
• niedobór antytrombiny.

Część z tych czynników ma charakter przemijający (np. unieruchomienie), a te utrzymujące się można podzielić na wrodzone (niedobór antytrombiny) i nabyte, np. nowotwór.

Zakrzepica żylna może także występować u chorych na PNH.

Objawy zakrzepicy żylnej

Symptomy choroby zakrzepowo-zatorowej zależne są przede wszystkim od miejsca, w którym dochodzi do powstawania skrzepów. Wśród najczęściej pojawiających się objawów zakrzepicy żylnej należy wymienić: obrzęk, ból, ocieplenie i sinawe zabarwienie skóry, a także tkliwość pojawiająca się pod wpływem ucisku na przebiegu żył głębokich. Znacznie rzadziej pojawia się gorączka.

Zakrzepica żył podudzia najczęściej przebiega bezobjawowo. Natomiast w przypadku problemów z przepływem krwi w obrębie odcinku udowo-biodrowego przeważnie widoczny jest obrzęk podudzia. Skóra jest nadmiernie ocieplona, zasiniona a żyły powierzchniowe mogą być nadmiernie wypełnione.

Uogólniona zakrzepica żył powierzchniowych i głębokich w obrębie kończyny zdarza się niezwykle rzadko. Pierwszym objawem jest ból kończyny, szybko narasta obrzęk w obrębie całej kończyny, a skóra przybiera fioletowy kolor. Dochodzi do ograniczenia ruchów, pojawiają się również zaburzenia w czuciu powierzchniowym.

Zdarza się, że pierwszymi objawami zakrzepicy żylnej są tak naprawdę symptomy zatorowości płucnej: ból w obrębie klatki piersiowej, duszność, kaszel czy nawet krwioplucie.

Diagnozowanie zakrzepicy żylnej

Sam wywiad kliniczny nie umożliwia rozpoznania choroby zakrzepowo-zatorowej, choć do wstępnej diagnostyki może zostać wykorzystana skala Wellsa. Na podstawie czynników ryzyka ocenia się możliwość wystąpienia zakrzepicy żylnej i zależnie do tych wyników algorytm wskazuje ścieżki i etapy diagnostyczne.

Jedną z metod, która służy diagnostyce takich stanów, jest ultrasonografia z próbą uciskową i wykonuje się ją na wczesnym etapie diagnostyki u pacjentów z podwyższonym ryzykiem. W ramach diagnostyki zakrzepicy żylnej oznacza się także D-dimery – jest to test pierwszego rzutu w przypadku pacjentów z niskim ryzykiem wystąpienia choroby zakrzepowo-zatorowej.

Leczenie zakrzepicy żylnej

U osób w ogólnie dobrym stanie, pozostających pod kontrolą lekarza, leczenie obejmuje głównie podaż preparatów heparyny drobnocząsteczkowej (leczenie przeciwkrzepliwe). Hospitalizacja wskazana jest u chorych z masywną zakrzepicą w obszarze udowo-biodrowym, podejrzeniem zatorowości płucnej, będących w złym stanie ogólnym oraz tych, z którymi kontakt jest utrudniony.

Warto również mobilizować pacjentów do aktywności, która wspomaga prawidłowy przepływ krwi (np. chodzenia). W leczeniu zakrzepicy żylnej wykorzystywane są również opatrunki uciskowe, pończochy czy podkolanówki uciskowe, które stanowią niefarmakologiczne metody wspomagające terapię przeciwzakrzepową.